Njihuni me gratë që luftojnë për dëmshpërblim pas betejës me kancerin, CNN: Ato thonë se u është shkaktuar nga testet bërthamore të Francës

Media prestigjoze CNN, në një artikull të gjatë, shkruan mbi rastet e shume grave nga ishujt në Polinezinë Franceze, të cilat akuzojnë qeverinë franceze se testet bërthamore, në vitin 1966, i kanë shkaktuar atyre kancer.

Media merr shembullin e një gruaje, e cila tregon se u diagnostikua me kancer në vitin 2013, ndërsa edhe gratë e familjes së saj ishin gjithashtu të prekura. Disa vite më vonë, 2018-ën, ajo zbuloi se presidenti i Polinezisë Franceze në atë kohë ka paraqitur një ankesë ndaj Francës për krime të dyshuara kundër njerëzimit, për testet bërthamore në territorin e tyre, në Oqeanin Paqësor.
Sipas tij testet e ndryshme bërthamore kishin pasoja të rënda shëndetësore për shkak të radioaktivitetit mbi tokë dhe shkarkimi i mbetjeve radioaktive në Oqean.

Artikulli i përmbledhur i CNN
Në vitin 2013, Hinamoeura Cross, një avokate dhe nënë 25-vjeçare nga Tahiti, mori një telefonatë që do t’i ndryshonte jetën përgjithmonë. Pas një analize rutinë gjaku, laboratori mjekësor thirri dhe e pyeti nëse ajo ishte pickuar nga një bletë. E hutuar, Cross tha jo. Asaj iu shpjegua se rezultatet e testit të saj treguan një numër anormalisht të lartë të qelizave të bardha të gjakut dhe i rekomandoi asaj të shkonte menjëherë te mjeku. Menjëherë pas kësaj, Cross u diagnostikua me leuçemi.
Në familjen e saj edhe pjestarët e tjerë ishin me kancer, veçanërisht tek gratë. Nëna, gjyshja, tezja dhe motra e saj të gjitha ishin diagnostikuar me kancer të tiroides ose gjirit.
Me mbështetjen e të dashurve të saj, ajo filloi trajtimin. Por në vitin 2018, pesë vjet pas diagnozës së saj, ajo thotë se një raport mbi lajmet e zgjoi interesin e saj dhe e bëri të pyeste nëse kishte të dhëna mbi lecceminë, më shumë sesa ajo dinte.
Historia ishte se ish-presidenti i Polinezisë Franceze, Oscar Temaru, kishte paraqitur një ankesë kundër Francës për krime të dyshuara kundër njerëzimit në Gjykatën Penale Ndërkombëtare në lidhje me dështimet e testimeve bërthamore që ishte bërë nga vendi evropian në një territor jashtë shtetit në Paqësorin Jugor, për tre dekada duke filluar nga viti 1966.
Ankesa e Temaru ishte një përpjekje, që presidentët francëzë të mbanin përgjegjësi për testet bërthamore, të cilat tha ai se kishin kontribuar në pasoja të rënda shëndetësore si rezultat i pasojave radioaktive nga testet mbi tokë, si dhe nga testimi nëntokësor dhe shkarkimi i mbetjeve radioaktive në oqeanin që rrethon Polinezinë Franceze. Ministri i atëhershëm i Francës jashtë shtetit, Annick Girardin, tha se Franca do të “mbrohet” kundër ankesës së Temaru.
Në tre dekada, Franca kreu 193 teste bërthamore në rajon, dhe 41 prej tyre ishin mbi tokë. Testimi mbi tokë – i njohur gjithashtu si atmosferik – besohet të jetë më i rrezikshëm për popullatat përreth sesa testimi nëntokësor; kjo e fundit vazhdoi në vitet 1990.
Në kohën kur Cross mësoi për këtë histori, ajo thotë se ajo që dinte për testet bërthamore në atdheun e saj ishte ajo që kishte mësuar në shkollë dhe asnjë prej tyre nuk kishte të bënte me kostot njerëzore.
Shkalla dhe ashpërsia e ndikimit të testimit bërthamor në atolet Moruroa dhe Fangataufa, rreth 1,000 km larg nga ishulli më i dendur i populluar i Tahitit dhe Papeete, kryeqyteti i Polinezisë Franceze, janë kontestuar.
Një punim kërkimor i botuar në revistën Cancer Causes & Control në vitin 2000, duke ekzaminuar ndikimet shëndetësore të testeve të kryera në rajon midis viteve 1966 dhe 1974, arriti në përfundimin se “shkalla e lartë e kancerit të tiroides në Polinezinë Franceze vështirë se mund t’i atribuohet rrjedhës së jodit radiofonik”, por: “Megjithatë, një mbikëqyrje e popullsisë së lindur afër Moruroa është e nevojshme për të konfirmuar ose mohuar ekzistencën e një rreziku më të lartë të kancerit të tiroides në këtë popullatë.”
Dy dekada më vonë, megjithatë, një hetim u krye nga programi i Shkencës dhe Sigurisë Globale i Universitetit Princeton, duke përdorur dokumente të deklasifikuara franceze të mbrojtjes. Ata rindërtuan “shpërthimet bërthamore më ndotëse të Francës, të kryera midis viteve 1966 dhe 1974” dhe arritën në përfundimin se “afërsisht 110.000 njerëz” ishin të ekspozuar ndaj rrezatimit jonizues, “pothuajse e gjithë popullsia polineziane në atë kohë”.
Gjithashtu sipas disa studimeve rezulton se gratë janë më të ndjeshme ndaj sëmundjeve të lidhura me rrezatimin bërthamor sesa burrat. Kjo mund të jetë për shkak se gratë kanë më shumë inde riprodhuese sesa burrat, dhe indet riprodhuese dihet se janë më të ndjeshme ndaj dëmtimit të rrezatimit.
Tomlinson, një ekspert në kanceret e gjakut si leucemia, limfoma dhe mieloma e shumëfishtë ishte më specifik, duke thënë për CNN se gratë kanë një rrezik “deri në 50% më të lartë” për të pasur dhe vdekur nga kanceri i shkaktuar nga rrezatimi sesa burrat që ekspozohen ndaj së njëjtës dozë. të rrezatimit.
Në vitin 2021, presidenti francez Emmanuel Macron ndaloi së kërkuari falje për polinezianët francezë për ndikimin e testimit bërthamor, duke pranuar se testet nuk ishin “të pastra” dhe duke thënë se Franca i detyrohet një “borxh” territorit të ishullit.