Kushtet dhe kërcënimet e 4 liderëve/ Avullon paqja nga fjalimet e fundvitit

Filippo Grandi, Komisioneri i Lartë i OKB-së për Refugjatët, vëren se paqja që pritet në vitin 2024 “duhet të jetë e drejtë”.

Që do të thotë “një paqe me të drejta ekonomike, sociale dhe politike për të gjithë; një paqe me shtetin dhe shtetësi për ata që u mohohet; një paqe me fundin e mërgimit për të gjithë ata që kanë humbur shtëpitë e tyre”.

Dhe në vend të kësaj, është pikërisht ndonjë referencë thelbësore për kërkimin e një paqeje të drejtë që ka munguar në fjalimet e fundvitit të disa prej protagonistëve aktualë të politikës botërore.

Është e rëndësishme të theksohet menjëherë se këta janë liderë me pozicione krejtësisht të ndryshme, në të vërtetë të kundërta, politike dhe morale: Vladimir Putin është një agresor imperialist që ka shkelur integritetin territorial të një kombi me armë, duke kontestuar të drejtën e tij për të zgjedhur në mënyrë sovrane fatin e tij. Udhëheqësi kinez Xi Jinping është një autokrat, i cili gjithashtu synon të ndjekë një projekt perandorak të aneksimit të një shteti sovran.

Por ky dallim thelbësor nuk mund të na pengojë të vërejmë përmbajtjen e mbushur plot me kërcënime, premtimet për vazhdimin e luftës dhe aludimet për tendenca të dhunshme, të cilat japin pak ose aspak pamje të armëpushimeve, ndërhyrjeve masive humanitare, armëpushimeve, aq më pak negociatave për vitin e ardhshëm.

Retorika e Putinit ndryshon në krahasim me vitin e kaluar, kur qartazi në vështirësi ai e quajti luftën në Ukrainë “një luftë ekzistenciale” për Rusinë. Tani, i forcuar nga ofensiva e bllokuar e Kievit, nga një ekonomi në rritje dhe nga kontrolli i plotë i situatës së brendshme, kreu i Kremlinit i krenon ushtarët e tij duke i quajtur “heronj” dhe paralajmëron se: “Ne kemi dëshmuar edhe një herë se mund ta zgjidhim problemin dhe nuk do të tërhiqemi kurrë, pasi nuk ka forcë që mund t’i ndajë rusët”.

Pastaj, një ditë pasi urdhëroi sulmin më masiv dhe shkatërrues me dron kundër Ukrainës që nga fillimi i konfliktit, Putin bën një hapje të rreme: “Ne nuk kemi dëshirë të luftojmë përgjithmonë. Por ne nuk do të braktisim as pozicionet tona”, thotë ai teksa viziton një spital.

Për Putinin, paqja nuk është e drejtë sipas definicionit: “Ne gjithashtu duam që konflikti të përfundojë sa më shpejt të jetë e mundur, por vetëm sipas kushteve tona”.

Përgjigja e Zelensky

Nuk është për t’u habitur që Volodymyr Zelensky përgjigjet në të njëjtën mënyrë: “Vitin e ardhshëm armiku do të pësojë shkatërrimin e prodhimit tonë vendas”, premton presidenti ukrainas në fjalimin e tij drejtuar kombit, i bindur se në vitin 2024, falë një milion dronëve shtesë të prodhuar në shtëpi dhe mbi të gjitha për luftëtarët amerikanë F-16, rusët “do të shohin se cili është zemërimi ynë”.

Por Zelensky jep një paraqitje delikate të shqetësimit të tij kur u kërkon aleatëve të tij perëndimorë të ruajnë mbështetjen e tyre, pavarësisht nga shenjat e lodhjes që shfaqen mes tyre.

Xi propozon aneksimin

Rasti Xi Jinping është i ndryshëm. Udhëheqësi i Pekinit flet nga kujtesa e së ardhmes, edhe nëse nuk e humb mundësinë për t’i dërguar një mesazh urimesh Putinit, duke konfirmuar një partneritet gjithnjë e më strategjik: “Përballë turbulencave ndërkombëtare, marrëdhëniet midis Kinës dhe Rusisë kanë ruajtur një gjendje të shëndetshme, zhvillimi dhe qëndrueshmërie”.

Por zemra e fjalimit të presidentit kinez është paralajmërimi për Tajvanin: “ribashkimi i tij me Atdheun është një pashmangshmëri historike”. Dhe “bashkatdhetarët” në të dy anët e ngushticës “duhet të jenë të lidhur nga një qëllim i përbashkët dhe të ndajnë lavdinë e rilindjes kombëtare”. Xi rrëfen kohërat, duke pritur zgjedhjet e 13 janarit në ishull për të zbuluar nëse do të ketë një bashkëbisedues më të lakueshëm në qeverinë e Tajvanit.

Por drejtimi i udhëtimit është aneksimi. Dhe Dragoi nuk e ka përjashtuar kurrë përdorimin e mundshëm të forcës.

Netanyahu kundër “presionit”

Nga ana tjetër, Benjamin Netanyahu nuk lë vend për interpretim, fushata e Izraelit në Gaza do të vazhdojë për muaj të tërë, me gjithçka që kjo sjell në aspektin e shkatërrimit dhe rreziqeve të katastrofës humanitare: “Duhet më shumë kohë për të arritur fitoren absolute”, thotë kryeministri izraelit, i cili pretendon meritën për “rezistencën ndaj presionit ndërkombëtar për të ndaluar luftën përpara se të arrijmë të gjitha objektivat tona”.

Nëse qëllimi i asgjësimit të organizatës terroriste është i kuptueshëm, nuk është aspak e kuptueshme që edhe Netanyahu i reziston presionit, veçanërisht amerikan, për të përcaktuar një skenar post-Hamas, ku një partner i ri dhe legjitim palestinez siguron qeverinë e Rripit.

Joe Biden, zbuloi Tom Friedman në New York Times, madje i bërtiti disa herë në bisedat e tyre telefonike konfidenciale: “Por nëse Netanyahu vazhdon të refuzojë sepse politikisht nuk është momenti i duhur për të – paralajmëron Friedman në një artikull të frymëzuar qartë nga Shtëpia e Bardhë – Biden së shpejti do të detyrohet të zgjedhë midis interesave të Amerikës dhe interesave personale të Netanyahut”./ Marrë nga Corriere Della Sera, përkthyer nga Albanian Post